Trong môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh, nhiều doanh nghiệp đã áp dụng hiệu quả ma trận BCG để phân tích chiến lược kinh doanh. Vậy ma trận BCG là gì? Làm thế nào để ứng dụng ma trận BCG trong hoạch định chiến lược kinh doanh? Trong bài viết này, hãy cùng Adsplus tìm hiểu sâu hơn để đưa ra chiến lược phù hợp cho sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn.
Xem thêm:
- SEO Onpage là gì? Vì sao cần tối ưu SEO Onpage cho bài viết?
- Kênh phân phối là gì? Xây dựng kênh phân phối hiệu quả
- SWOT là gì? Ứng dụng của mô hình SWOT như thế nào?
Ma trận BCG là gì?
Ma trận BCG là công cụ phân tích chiến lược được phát triển bởi tập đoàn Boston Consulting Group. Công cụ này giúp các doanh nghiệp đánh giá danh mục sản phẩm của họ. Nó cung cấp cho doanh nghiệp một khuôn khổ để đánh giá vị trí của sản phẩm. Từ đó giúp doanh nghiệp xác định xem họ nên tiếp tục đầu tư hay loại bỏ sản phẩm đó.
Ma trận BCG chia các sản phẩm thành 4 nhóm nhỏ dựa trên phân tích 2 khía cạnh:
- Thị phần (Market Share): Cho thấy thị phần của sản phẩm cao hay thấp.
- Tăng trưởng thị trường (Market Growth): Cho thấy thị trường có tiềm năng phát triển hay không.
Các thành phần của ma trận BCG là gì
Dựa trên thị phần và tăng trưởng thị trường, ma trận BCG được chia thành 4 thành phần tương ứng với 4 đơn vị kinh doanh chiến lược (SBU).
SBU Ngôi sao
“Ngôi sao” đại diện cho các sản phẩm hoặc SBU có thị phần cao trong ngành đang tăng trưởng cao. Đây là nhóm sản phẩm có tiềm năng tạo ra lợi nhuận cao. Tuy nhiên, vì sự cạnh tranh gay gắt của thị trường, nhóm này đòi hỏi một lượng đầu tư vốn lớn để duy trì vị thế và nắm bắt tiềm năng thị trường. Nếu có hoạt định chiến lược rõ ràng và hiệu quả thì “Ngôi sao” có thể trở thành “Con bò” khi thị trường bão hòa.
SBU Dấu chấm hỏi
“Dấu chấm hỏi” thể hiện những SBU có thị phần tương đối thấp nhưng nằm trong thị trường tăng trưởng cao. Đây thường là những sản phẩm mới gia nhập thị trường và được mọi người đón nhận.
“Dấu chấm hỏi” cần có nguồn lực để phát triển thị phần nhưng liệu chúng có thành công và trở thành “Ngôi sao” hay không thì chưa rõ. Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng tiềm năng của SBU này trước khi quyết định đầu tư thêm. Bởi vì nếu đánh giá sai thì chúng dễ trở thành “Con chó” khi thị trường ngành chững lại.
SBU Con bò
SBU “Con bò” là những sản phẩm có thị phần cao trong một thị trường đang tăng trưởng chậm. Đây là nguồn lĩnh vực kinh doanh chính cung cấp dòng tiền ổn định cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể khai thác lợi nhuận từ SBU này để đầu tư cho các SBU khác, đặc biệt là “Ngôi sao” và “Dấu chấm hỏi”.
Trong trường hợp “Con bò” không còn thu hút, doanh nghiệp nên xem xét thu hẹp hoặc rút lui chúng khỏi thị trường.
SBU Con chó
SBU “Con chó” đại diện cho các sản phẩm có thị phần thấp trong một thị trường đã trưởng thành. Những sản phẩm này không tạo ra dòng tiền cho doanh nghiệp và cũng không đòi hỏi đầu tư nhiều.
Nhìn chung, các doanh nghiệp nên cân nhắc rút lui, loại bỏ “Con chó” khỏi danh mục sản phẩm hoặc thoái vốn. Đối với một số “Con chó” vẫn có thể tạo ra giá trị cho các SBU khác thì doanh nghiệp có thể áp dụng chiến lược tái định vị.
Cách sử dụng ma trận BCG để lập chiến lược kinh doanh
Ma trận BCG giúp bạn xác định sản phẩm nên ưu tiên và sản phẩm nào cần được cắt giảm. Khi biết vị trí của từng sản phẩm, bạn có thể đánh giá chúng một cách khách quan và lập chiến lược cho doanh nghiệp.
Dưới đây là 4 chiến lược kinh doanh dựa trên phân tích ma trận BCG:
Chiến lược xây dựng – Tăng cường đầu tư
Chiến lược này áp dụng đối với SBU “Dấu chấm hỏi”. Với chiến lược này, doanh nghiệp định hướng tập trung tất cả nguồn lực vào đổi mới cải tiến sản phẩm để gia tăng thị phần. Bạn có thể đầu tư nhiều hơn để đẩy “Dấu chấm hỏi” thành “Ngôi sao” và sau đó là “Con bò”.
Tuy nhiên, doanh nghiệp sẽ không thể nhận được lợi nhuận ngay lập tức vì cần đầu tư liên tục và nguồn vốn cao.
Chiến lược duy trì – Tái đầu tư lợi nhuận
Chiến lược này phù hợp để áp dụng đối với các SBU Ngôi sao. Với chiến lược duy trì, doanh nghiệp đã nhận được lợi nhuận nhưng vẫn cần tái đầu tư vào SBU này để giữ vững vị thế. Sau đó là tiếp tục mở rộng thị phần.
Chiến lược thu hoạch
Trong ma trận BCG, chiến lược thu hoạch được áp dụng với các sản phẩm “Con bò”. Một trong những lợi thế của “Con bò” là sản phẩm có uy tín lâu dài và tốn ít công sức để duy trì. Doanh nghiệp sẽ giảm khoản đầu tư và tận dụng dòng tiền tối đa từ “Con bò”.
Chiến lược thoái vốn – Từng bước rút khỏi thị trường
Chiến lược thoái vốn áp dụng với các SBU “Con chó” mà không còn triển vọng sinh lời. Chiến lược này khuyến khích doanh nghiệp thu hồi vốn hoặc thanh lý những sản phẩm này. Sau đó tận dụng và luân chuyển dòng vốn để tập trung đầu tư vào nơi khác.
Sở thích của người tiêu dùng liên tục thay đổi, vì vậy không thể dự đoán mức tăng trưởng dài hạn của bất kỳ sản phẩm nào. Do đó, cần thường xuyên sửa đổi và cập nhật ma trận BCG khi điều kiện thị trường thay đổi.
Các chiến lược này tương đối dễ hiểu và dễ áp dụng. Tuy nhiên bạn cần phân tích kỹ lưỡng để đưa ra quyết định đúng đắn.
Các bước phân tích ma trận BCG là gì?
Để phân tích ma trận BCG hiệu quả, dưới đây là các bước doanh nghiệp cần thực hiện:
Chọn đối tượng cần phân tích
Xác định đối tượng kinh doanh cần phân tích là bước đầu quyết định toàn bộ quá trình phân tích ma trận BCG. Ở bước này, doanh nghiệp sẽ xác định rõ các sản phẩm hoặc SBU muốn phân tích.
Xác định thị trường
Ở bước này, doanh nghiệp phải nhận định xem sản phẩm của mình thuộc phân khúc thị trường nào. Nếu xác định sai thị trường của sản phẩm sẽ dẫn đến việc phân loại không hiệu quả. Ví dụ, dòng Mercedes nếu xếp trong phân khúc xe hơi hạng sang thì nó chính là một “Con bò”. Tuy nhiên, nếu xếp Mercedes vào dòng xe du lịch thì nó chắc chắn là một “Con chó”.
Tính thị phần tương đối
Tiếp theo, doanh nghiệp tiến hành thu thập các dữ liệu liên quan đến thị phần tương đối. Đây là tỷ lệ thị phần của sản phẩm hoặc SBU so với đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong thị trường.
Để xác định thị phần tương đối, doanh nghiệp có thể tính bằng công thức:
Thị phần tương đối = (Doanh số sản phẩm hoặc dịch vụ/Doanh số sản phẩm hoặc dịch vụ của đối thủ cạnh tranh lớn nhất lớn nhất cùng ngành)
Tính tốc độ tăng trưởng của thị trường
Doanh nghiệp có thể tìm tốc độ tăng trưởng qua nhiều nguồn khác nhau như là báo cáo ngành. Hoặc có thể xác định tốc độ tăng trưởng theo công thức:
Tốc độ tăng trưởng thị trường = (Doanh thu sản phẩm hoặc dịch vụ trong năm nay – Doanh số sản phẩm hoặc dịch vụ trong năm trước)/Doanh số sản phẩm hoặc dịch vụ trong năm trước
Vẽ các vòng tròn của ma trận BCG
Bước tiếp theo, doanh nghiệp tiến hành vẽ các vòng tròn sản phẩm lên ma trận BCG. Ma trận BCG được chia thành 4 góc phần tư và biểu diễn theo quy tắc:
- Trục hoành biểu diễn thị phần tương đối.
- Trục tung biểu diễn tốc độ tăng trưởng thị trường.
- Các vòng tròn đại diện cho các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh của doanh nghiệp. Kích thước vòng tròn tương ứng kích thước tỷ lệ doanh thu mà sản phẩm hoặc SBU tạo ra.
Ưu điểm và hạn chế của ma trận BCG
Ma trận BCG đã hỗ trợ đắc lực cho nhiều doanh nghiệp cho đến ngày nay. Vậy những ưu điểm của ma trận BCG là gì? Ma trận này có những hạn chế tồn tại nào?
Ưu điểm của ma trận BCG là gì?
Ma trận BCG mang lại một số ưu điểm nổi bật như sau:
- Ma trận BCG là khuôn khổ đơn giản mà tất cả doanh nghiệp có thể sử dụng để đánh giá sản phẩm. Bất kỳ ai cũng có thể nhìn vào ma trận và nắm bắt sản phẩm nào đang hoạt động tốt nhất.
- Công cụ này phân loại loại các sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp. Nhờ vậy, doanh nghiệp biết vị trí và tiềm năng của mình.
Hạn chế của ma trận BCG là gì?
Mặc dù ma trận BCG là một công cụ có giá trị, nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế sau:
- Ma trận chỉ tập trung vào 2 khía cạnh tốc độ tăng trưởng thị trường và thị phần tương đối. Nó bỏ qua các yếu tố khác như động lực cạnh tranh, xu hướng ngành và các yếu tố bên ngoài.
- Ma trận này giả định thị phần cao mang lại lợi nhuận cao. Điều này có thể không phải lúc nào cũng đúng.
- Với những doanh nghiệp có mô hình kinh doanh phức tạp, ma trận BCG có thể không hiệu quả. Trong nhiều trường hợp, nó sẽ không cung cấp đủ thông tin để đưa ra giải pháp tối ưu.
Kết luận
Ma trận BCG là một công cụ mạnh mẽ để phân tích chiến lược kinh doanh. Bài viết trên đã giải thích ma trận BCG là gì và hướng dẫn cách phân tích ma trận này hiệu quả. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại bình luận bên dưới để Guru giải đáp nhé.
Học Viện GURU
Cảm ơn bạn đã xem bài viết này. Hãy cập nhật thêm các bài viết từ GURU để biết thêm những thông tin mới nhất về Marketing. Và các Tips chạy quảng cáo hiệu quả.
- Tham khảo các gói chạy Facebook Ads tại adsplus.vn
- Tham khảo các gói chạy Google Ads tại adsplus.vn
